لینکدین، بی طرف یا مقرض؟ تحلیل موردی صفحۀ دکتر رسول لطفی

لینکدین، به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی حرفه‌ای جهان، همواره بر تعهد خود به ایجاد محیطی بی‌طرف، حرفه‌ای و مبتنی بر اعتماد تأکید داشته است. سیاست‌های رسمی آن بر ارائه محتوای مرتبط با حرفه، توسعه مهارت‌ها و فرصت‌های شغلی بدون تبعیض متمرکز است. با این حال، تحلیل عملکرد واقعی آن نشان‌دهنده چالش‌های عمیق در حفظ بی‌طرفی است:

ادعاهای بی‌طرفی لینکدین:

1. تمرکز بر محتوای حرفه‌ای: سیاست‌های محتوایی، بحث‌های سیاسی، مذهبی یا اجتماعی غیرمرتبط با حرفه را محدود می‌کند (در تئوری).

2. الگوریتم‌های مبتنی بر ارتباط: ادعا می‌شود الگوریتم‌های فید خبری بر اساس علایق حرفه‌ای، ارتباط و تعامل کاربران عمل می‌کنند.

3. تبلیغات هدف‌مند: تبلیغات بر اساس معیارهای حرفه‌ای (شغل، صنعت، مهارت‌ها) و نه الزاماً ویژگی‌های جمعیت‌شناختی حساس هدف‌گیری می‌شوند.

4. سیاست‌های تعدیل محتوا: دستورالعمل‌های جامعه بر حذف آزار و اذیت، اطلاعات نادرست مضر و محتوای غیرحرفه‌ای تأکید دارد.

نقاط تضاد و موارد نقض احتمالی:

1. سانسور گزینشی و فشار سیاسی:

   • گزارش‌ها و شواهد حاکی از حذف یا محدود کردن حساب‌ها و محتوای منتقدان دولت‌ها (به‌ویژه در کشورهایی با فضای بسته) تحت فشار مقامات است. این امر بی‌طرفی سیاسی را زیر سوال می‌برد.

   • مثال‌های مستند از حذف پست‌های مرتبط با حقوق بشر، اعتراضات کارگری یا انتقادات از دولت‌های خاص وجود دارد.

2. تأثیر جهت‌گیری‌های تجاری:

   • الگوریتم‌ها ممکن است به‌طور ناخواسته محتوای شرکت‌های بزرگ، برندهای معروف یا کاربران پرطرفدار را ترجیح دهند، استارتاپ‌ها یا صداهای مستقل را در حاشیه قرار دهند.

   • اولویت‌دهی به محتوایی که تعامل بالاتری ایجاد می‌کند (Engagement) می‌تواند به انتشار محتوای احساسی یا جنجالی، حتی اگر غیرحرفه‌ای باشد، منجر شود.

3. تبعیض در تبلیغات و فرصت‌ها:

   • تحقیقات نشان داده‌اند که الگوریتم‌های پیشنهاد شغل لینکدین ممکن است (به‌طور ناخواسته یا ساختاری) تبعیض جنسیتی یا نژادی را تداوم بخشند، مثلاً با نمایش فرصت‌های شغلی سطح بالا کمتر برای زنان یا گروه‌های خاص.

   • هدف‌گیری تبلیغاتی بر اساس معیارهایی مانند سن یا جنسیت (هرچند با اهداف بازاریابی) می‌تواند به تبعیض منجر شود.

4. عدم شفافیت و پاسخگویی:

   • مکانیسم‌های دقیق الگوریتم‌های فید خبری و پیشنهاد شغل، معیارهای دقیق تعدیل محتوا و فرآیند تجدید نظر در حذف حساب‌ها غالباً شفاف نیستند.

   • این عدم شفافیت، ارزیابی مستقل بی‌طرفی را دشوار می‌سازد و امکان سوءاستفاده یا اعمال سلیقه را افزایش می‌دهد.

5. چالش “حرفه‌ای” بودن:

   • مرز بین محتوای “حرفه‌ای مرتبط” (مثل تأثیر سیاست‌های اقتصادی بر بازار کار) و محتوای “سیاسی صرف” بسیار مبهم است. این ابهام منجر به اعمال سلیقه و ناهمخوانی در حذف محتوا می‌شود.

در حالی که لینکدین به‌مراتب محیطی حرفه‌ای‌تر از بسیاری از شبکه‌های اجتماعی دیگر است و سیاست‌های رسمی آن بر بی‌طرفی تأکید دارد، عملکرد واقعی آن با چالش‌های جدی مواجه است. فشارهای سیاسی خارجی، جهت‌گیری‌های ذاتی الگوریتم‌ها، امکان تبعیض ساختاری در سیستم‌های پیشنهاد شغل و تبلیغات، و مهم‌تر از همه، کمبود شفافیت در فرآیندها، بی‌طرفی مطلق آن را به یک ایده‌آل دست‌نیافتنی تبدیل کرده است. لینکدین در عمل، مانند هر پلتفرم بزرگ دیگر، بین منافع تجاری، فشارهای سیاسی و ایده‌آل‌های بی‌طرفی در نوسان است و نقض بی‌طرفی آن، به‌ویژه در حوزه‌های حساس سیاسی و اجتماعی، قابل مشاهده و نقد است. حفظ اعتماد کاربران مستلزم شفافیت بیشتر و اتخاذ مکانیسم‌های مستقل نظارتی قوی‌تر است.

به عنوان نمونه، طی چند روز گذشته، حساب کاربری دکتر رسول لطفی چند روز پس از انتصاب ایشان به معاونت توسعه شبکه ملی اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در شبکه اجتماعی لینکدین به‌طور ناگهانی از دسترس خارج شد. این اتفاق پس از آن رخ داد که وی مطلبی حماسی در تجلیل از رشادت شهدا و دستاوردهای دفاعی کشور، به‌ویژه موشک سجیل، در این پلتفرم منتشر کرد. این پست با استقبال گسترده کاربران مواجه شد و واکنش‌های مثبتی از سوی مخاطبان غیرایرانی نیز در پی داشت.

نکته قابل توجه آن‌که یکی از مقالات علمی دکتر لطفی در حوزه آینده هوش مصنوعی، اخیراً در لینکدین بیش از ۴۰۰ هزار بار مطالعه شده و به‌عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین مطالب علمی در این شبکه شناخته شده است؛ رکوردی کم‌نظیر در سطح جهانی.

برخی ناظران، اقدام لینکدین در مسدودسازی حساب وی را اقدامی هدفمند در راستای محدودسازی تأثیر علمی و فرهنگی متخصصان ایرانی در فضاهای بین‌المللی ارزیابی می‌کنند. به‌نظر می‌رسد موفقیت چشمگیر محتوای علمی و اجتماعی منتشرشده توسط دکتر لطفی و بازتاب آن در میان مخاطبان خارجی، موجب نگرانی برخی جریان‌های تصمیم‌ساز در این شبکه شده است.

شایان ذکر پس از حدود یک هفته، مورخ 27 تیرماه 1404 حساب کاربری ایشان با تغییراتی در دسترس قرار گرفت.

درباره نویسنده

مدیر سایت امنیت الکترونیک

مشاهده نوشته‌های این مولف